Tafsir (takwil) mimpi oleh perawat Islam adalah benar, betulkah?

Bolehkah kita berusaha mencari takwil-takwil terhadap setiap mimpi yang kita alami?

Jawapan

Pada asasnya, terdapat beberapa jenis mimpi yang dialami oleh seseorang Muslim. Hal ini dijelaskan dalam sebuah hadis daripada ‘Auf bin Malik, Nabi ﷺ bersabda:

Daripada hadis di atas dapat difahami bahawa mimpi yang datang kepada seseorang itu terbahagi kepada tiga jenis iaitu:

• Mimpi yang merupakan gangguan syaitan untuk menimbulkan keresahan kepada seseorang.
• Mimpi yang pada asalnya perkara yang difikirkan oleh seseorang ketika jaga. Apabila tidur lalu terbawa-bawa perkara tersebut dalam mimpinya.
• Mimpi yang merupakan satu bahagian daripada 46 bahagian kenabian. Atau mimpi ketuhanan iaitu yang datang dan ilham daripada Tuhan.

Syeikh Atiyyah Salim ketika menafsirkan 46 bahagian kenabian menyebut, ini kerana kerasulan Nabi ﷺ selama hampir 23 tahun sedangkan muqaddimah kenabian melalui mimpi hampir 6 bulan. Justeru, 6 bulan daripada 23 tahun bersamaan 1/46. Wallahu a’lam.

Dalam hal ini, mimpi yang wajar ditafsirkan adalah mimpi yang ketiga sahaja. Bukan yang pertama dan juga yang kedua. Para ulama menganggap tafsiran mimpi bukan semestinya mengikut apa yang berlaku tetapi ia boleh jadi berlainan.

Ibnu Battal pula berkata, mimpi ada dua jenis:

Pertama, mimpi yang jelas-jelas menjadi nyata, seperti seseorang yang bermimpi memberi seseorang kurma, dan pada siang harinya ia memberi seseorang kurma. Mimpi seperti ini tidak memerlukan takwil.

Kedua, mimpi yang hadir dengan simbol-simbol. Untuk memahami mimpi seperti ini harus ada seseorang yang memiliki ilmu dan pengalaman mentakwil mimpi untuk memahaminya kerana kadang-kadang simbol-simbol itu sangat halus dan rumit (Rujuk Fath al-Bari 19/451).

Walaubagaimanapun, harus diingatkan bahawa mimpi tidak boleh dijadikan landasan dalam menghukumkan sesuatu perkara. Imam al-Syatibi berkata, “Sesungguhnya mimpi dari selain para Nabi secara Syar’ie tidak boleh dijadikan landasan untuk menghukumkan perkara apa pun, kecuali setelah ditimbangkan dengan hukum Syariat. Apabila bertepatan dengan hukum Syariat, maka boleh diamalkan. Apabila bertentangan, maka wajib ditinggalkan dan berpaling darinya. Faedah dari mimpi tersebut hanyalah memberi khabar gembira atau peringatan. Adapun menentukan sesuatu hukum dengannya, maka tidak boleh sama sekali.” (Lihat al-I’tisam 2/78)

Abd al-Rahman bin Yahya al-Mu’allimi menyatakan bahawa para ulama telah bersepakat bahawa mimpi tidak boleh dijadikan hujjah (dalil). Oleh itu, mimpi hanyalah sekadar memberi khabar gembira atau peringatan. Di samping itu, ia juga boleh menjadi ibrah (pelajaran) apabila bertepatan dengan dalil Syar’i yang sahih (Lihat al-Tankil 2/242).

Seseorang yang ingin menta’bir mimpi amat perlu mempunyai ilmu pengetahuan dan juga sifat yang soleh dan warak. Beliau hendaklah sentiasa bergantung kepada Allah ﷻ. Rasulullah ﷺ sendiri menafsirkan mimpi dan pernah Rasulullah ﷺ berkata kepada sahabatnya di waktu pagi, seperti riwayat Samurah bin Jundub, katanya:

Al-Hafiz Ibn Hajar berkata: Di sini juga memberi maksud sebagai menolak pendapat yang berkata di kalangan ahli ta’bir, ‘sesungguhnya sunat ta’bir mimpi selepas keluar matahari sehingga tengahari, dan daripada Asar hingga sebelum Maghrib. Sesungguhnya hadis ini menunjukkan juga sunat ta’bir sebelum keluar matahari (Lihat Fath al-Bari 12/440).

Makanya, ramai tokoh-tokoh ulama’ yang mempunyai keahlian dalam ilmu ta’bir mimpi, antaranya Ibn Sirin, Imam Syafi’e, Syeikh Abd al-Ghani al-Nablusi dan lain-lain. Ta’bir yang mereka lakukan banyak yang tepat dan benar. Ini kurniaan Allah ﷻ kepada mereka.

Seperkara lagi perlu diingat bahawa mimpi orang yang beriman di akhir zaman menjadi pembawa berita gembira. Hal ini dinyatakan dalam sebuah hadis, daripada Abi Hurairah, katanya: Aku mendengar Rasulullah ﷺ bersabda:

Al-Hafiz Ibn Hajar berkata: al-Mubasyyirat jama’ daripada perkataan mubasyyirah iaitu al-busyra; berita atau khabar gembira datang dalam nas Ilahi ” لَهُمُ الْبُشْرَىٰ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَفِي الْآخِرَة” (Untuk mereka sahajalah kebahagiaan yang mengembirakan di dunia dan di akhirat). Ia memberi maksud mimpi yang soleh dan baik (Lihat Fath al-Bari 12/375).

Dalam menjadikan serta mendapat mimpi yang benar, maka hendaklah seseorang itu sentiasa bercakap benar. Hal ini berdasarkan hadis Nabi ﷺ, daripada Abu Hurairah, Nabi ﷺ bersabda:

Imam Nawawi berkata: Zahirnya bahawa ia mengikut itlaqnya. Dihikayatkan oleh al-Qadhi Iyyadh, daripada sebahagian ulama’ bahawa hal ini terjadi pada akhir zaman ketika terputusnya ilmu dan mati ramai para ulama serta solehin dan siapa yang dapat diberi cahaya ucapannya dan amalannya, maka Allah ﷻ menjadikannya sebagai penguat dan ganti di samping memberi peringatan kepada mereka semua (Lihat Syarah Sahih Muslim 15/20).

Kesimpulan

Bagi seseorang yang bermimpi yang baik maka perkara yang pertama dia memohon kepada Allah ﷻ dan jika sekiranya tidak baik maka hendaklah dia memohon perlindungan daripada Allah ﷻ.

Kami menutup dengan berdoa kepada Allah ﷻ:

Semoga Allah ﷻ mengurniakan ilmu dan kefahaman kepada kita dalam melaksanakan setiap titah perintah-Nya. Aamiin.

Al-Afkar 65